“Mirë se vini në majën e botës”! Çfarë duhet të dimë për Qendrën Hapësinore Pituffik në Groenlandë

Qendra Hapësinore Pituffik, e njohur më parë si Baza Ajrore Thule, është një bazë ushtarake amerikane e vendosur në bregun veriperëndimor të Groenlandës, rreth 1200 kilometra mbi Rrethin Arktik, shkruan A2 CNN. Është pika më veriore ushtarake e Shteteve të Bashkuara dhe luan një rol kyç në mbrojtjen dhe strategjinë hapësinore të SHBA-së.​

Historia dhe riemërtimi

E themeluar gjatë Luftës së Dytë Botërore, baza ka shërbyer fillimisht si një pikë mbështetëse për operacionet ushtarake në Atlantikun e Veriut. Gjatë Luftës së Ftohtë, ajo u bë një komponent thelbësor i sistemit të paralajmërimit të hershëm për sulmet me raketa balistike. Në prill të vitit 2023, baza u riemërua zyrtarisht si Qendra Hapësinore Pituffik, duke përdorur emrin tradicional groenlandez të rajonit. Ky ndryshim u bë për të nderuar trashëgiminë kulturore të Groenlandës dhe për të reflektuar misionin e ri të bazës nën komandën e Forcës Hapësinore të SHBA-së. ​

Roli strategjik dhe funksionet

Qendra Hapësinore Pituffik ka një rëndësi të veçantë strategjike për Shtetet e Bashkuara. Ajo strehon një sistem të avancuar radarësh të paralajmërimit të hershëm, i cili është i aftë të zbulojë dhe raportojë sulmet e mundshme me raketa balistike ndërkontinentale dhe të lëshuara nga deti. Ky sistem mbështet paralajmërimin strategjik të raketave dhe mbrojtjen kundër tyre. Përveç kësaj, radari kontribuon në ndërgjegjësimin për domenin hapësinor duke gjurmuar dhe karakterizuar objektet në orbitën e Tokës, duke ndihmuar në monitorimin e mbeturinave hapësinore dhe sigurinë e satelitëve. ​

Personeli dhe kushtet e jetesës

Në Pituffik janë të stacionuar rreth 150 anëtarë të Forcës Ajrore dhe Forcës Hapësinore të SHBA-së, së bashku me personel danez dhe groenlandez. Kushtet e jetesës në këtë bazë janë sfiduese për shkak të klimës së ashpër arktike. Baza është e rrethuar nga akulli për nëntë muaj të vitit, dhe temperaturat mund të bien ndjeshëm nën zero. Transporti drejt dhe nga baza është i kufizuar; fluturimet private të kontraktuara mbërrijnë një herë në javë nga Marylandi, dhe avionët transportues LC-130 të pajisur me ski përdoren për lëvizjen e ngarkesave.

​

Ambiciet e Trump dhe vizita e JD Vance

Zëvendëspresidenti amerikan JD Vance vizitoi Qendrën Hapësinore Pituffik pak ditë më parë dhe kritikoi Danimarkën për menaxhimin e Groenlandës, duke sugjeruar se SHBA mund të ofrojë një mbrojtje më të mirë kundër kërcënimeve nga Rusia dhe Kina, shkruan A2 CNN. Vance theksoi respektin për sovranitetin e Groenlandës, por propozoi një partneritet me SHBA-në për përmirësimin e sigurisë dhe përfitimeve ekonomike. Këto komente shkaktuan reagime të forta nga liderët danezë dhe groenlandezë, të cilët i konsideruan deklaratat e Vance si të padrejta dhe provokuese. ​

Reagimet ndërkombëtare dhe tensionet diplomatike

Deklaratat e nënpresidentit Vance dhe interesi i përsëritur i administratës amerikane për Groenlandën kanë shkaktuar tensione në marrëdhëniet SHBA-Danimarkë. Kryeministrja daneze Mette Frederiksen dhe ministri i Jashtëm Lars Løkke Rasmussen kanë kundërshtuar ashpër tonin dhe përmbajtjen e komenteve të Vance, duke mbrojtur aleancën e gjatë mes Danimarkës dhe SHBA-së. Ndërkohë, shumica e banorëve të Groenlandës kanë shprehur kundërshtimin e tyre ndaj çdo përpjekjeje për ta bërë ishullin pjesë të SHBA-së, duke theksuar dëshirën për të ruajtur autonominë dhe identitetin e tyre kulturor.