NATO nxeh gjakrat mes Putinit dhe Erdoganit
Negociatat tashmë kanë filluar, por nuk ka ende rezultat. Negociatat kanë të bëjnë me largimin nga Cyrenaica të mercenarëve të Wagner, kompania private ushtarake e drejtuar nga Evgeny Prigozhin, shumë aktive në luftën në Ukrainë, por edhe e pranishme në Libi që nga shtatori 2019. Sipas disa raportimevenga Gazeta Ean Libya, duke cituar burime qeveritare, Gjenerali Khalifa Haftar, komandanti i Ushtrisë Kombëtare Libiane të vetëshpallur (LNA) më në fund ka vendosur të diskutojë me amerikanët homologët për heqjen dorë nga ndihma e “mercenarëve” të Prigozhin. Të njëjtët mercenarë të akuzuar nga ministri i Mbrojtjes Guido Crosetto për trafikim njerëzish dhe largimin e emigrantëve nga brigjet e Cyrenaica. Libia ka përjetuarmë shumë se një dekadë konflikt që nga revolta e vitit 2011 që rrëzoi diktatorin Moamer Kadafi. Ajo mbetet e ndarë midis një qeverie të përkohshme në Tripoli në perëndim dhe një tjetër në lindje të mbështetur nga Haftar.
Pengesat për NATO-n
Por pikërisht kushtet e vendosura nga Haftari, i vendosur për të marrë në këmbim avionë amerikanë dhe tërheqjen e mercenarëve sirianë të paguar nga Turqia nga “armiku” Tripolitania, i bëjnë negociatat më të vështira. Megjithatë, amerikanët të shqetësuar nga prania e Mig 29 ruse në bazën Al Jufra, në kufirin midis Tripolitanisë dhe Cyrenaica, po shtojnë presionin. Presioni mbi autoritetet e Cyrenaica dhe mbi gjeneralin Haftar filloi më 12 janar. Atë ditë, drejtori i CIA-s, William Burns, i cili mbërriti në Tripoli për të takuar kryeministrin e qeverisë së unitetit kombëtar Abdelhamid Dabaiba, e zgjati misionin e tij duke fluturuar në Rajma, selia e Haftarit pranë Bengazit në Cyrenaica. Takimi mes drejtorit të CIA-s dhe gjeneralit u pasua nga një takim, mes vetë Haftarit dhe Barbara Leaf, asistente e sekretares amerikane të shtetit për Lindjen e Mesme.
Ndikimi i Turqisë
Megjithatë, edhe një herë, edhe kur bëhet fjalë për negociatat për largimin e Wagnerit, “futet në lojë” presidenti turk Rexhep Tayyp Erdogan. Dhe kjo, pavarësisht anëtarësimit të Turqisë në NATO, nuk është një garanci suksesi për Shtetet e Bashkuara. Erdogan, përveçse një nga aleatëtmë të rëndësishëm të presidentit rus Vladimir Putin, nuk ka ndërmend të heqë dorë nga kontrolli i ekzekutivit të Tripolit që ushtrohet falë pranisë së disa mijëra mercenarëve sirianë të paguar nga Ankaraja. Një prani thelbësore jo vetëm për të garantuar mbijetesën e një kryeministri, Al Dabeiba, të mbajtur nën kontroll nga milicitë, por edhe për të vazhduar nënshkrimin e kontratave energjetike duke ruajtur marrëveshjet, të cilat i japin Turqisë kontrollin e një pjese të madhe të Mesdheut Lindor. Vlen të përmendet se këtu, Turqia dhe Rusia, ndonëse aleate në shumë fusha të tjera, kanë mbështetur palët e kundërta të luftës civile për shumë vite.
Gatishmëria e SHBA dhe Rusisë
Një faktor tjetër i rëndësishëm ka të bëjë me gatishmërinë e SHBA-së për të furnizuar forcat ajrore për një udhëheqës si Haftar. Mbi të gjitha, do të jenë shumë të vështira, edhe negociatat për mbajtjen e zgjedhjeve dhe formimin e mëpasshëm të një qeverie të unitetit kombëtar. Faktori i tretë ka të bëjë me gatishmërinë ruse për t’i treguar derën mercenarëve të saj. Rusia ka reduktuar gradualisht marrëdhëniet me gjeneralin, duke mbështetur presidentin e Parlamentit të Tobruk Aguila Issa Saleh dhe Saif Gaddafi, djalin e ish-diktatorit libian. Mercenarët rusë, edhe pse të përfshirë në betejat e brendshme për pushtet të vendit, janë në Libi mbi të gjitha për të mbrojtur kontratat e naftës të nënshkruara në atë kohë me regjimin e rrëzuar të kolonel Gadafit. Prania ushtarake në Libi është çelësi i agjendave të Rusisë në kontinentin afrikan, veçanërisht në rajonin e Sahelit. Tërheqja e plotë e forcave ruse nga vendi do të prishte ekuilibrin e fuqisë që ka mbrojtur jetëgjatësinë e Haftarit në lindje. Egjipti, Emiratet e Bashkuara Arabe, Izraeli dhe Franca nuk e duan këtë dobësimin e Haftarit, sipas ekspertëve. Kjo sepse veçanërisht Amerika shqetësohet për Egjiptin që mund të rrezikonte destabilizim nga ky ndryshim i ekuilibrit në Libinë lindore.
