Analiza/ A rrezikon tani Trump të shkojë në burg

Ish-presidenti i SHBA-ve, Donald Trump është paditur në lidhje me ngjarjet rreth trazirave të 6 janarit 2021 në Kapitol. Politikani republikan mohon të ketë shkelur ligjin dhe e ka përshkruar rastin si “qesharak”. Ai është akuzuar më herët edhe në dy raste të tjera, për keqpërdorimin e dosjeve të klasifikuara si dhe falsifikimin e të dhënave të biznesit për të fshehur një pagesë heshtjeje ndaj një ylli të filmave porno. Por tani ka disa pikëpyetjet që lidhen me rastin e fundit.

Cilat janë tani akuzat?

Trump, i cili humbi zgjedhjet presidenciale të vitit 2020 përballë demokratit Joe Biden akuzohet për komplot për të përmbysur humbjen e tij. Ai akuzohet për katër pika: komplot për të mashtruar SHBA-në, komplot për të penguar një procedurë zyrtare, pengim i një procedimi zyrtar dhe komplot kundër të drejtave të qytetarëve.

Këto akuza lidhen me veprimet e Trump gjatë një periudhe prej më shumë se 2 muajsh nga menjëherë pas ditës së zgjedhjeve (3 nëntor) deri në ditën kur ai u largua nga Shtëpia e Bardhë më 20 janar. Akuza e parë u referohet përpjekjeve për të penguar mbledhjen, numërimin dhe certifikimin e votave.

E dyta dhe e treta kanë të bëjnë me përpjekjet për të penguar certifikimin e votave të kolegjit elektoral në Kongresin e SHBA më 6 janar, të cilat kulmuan në trazirat e Kapitolit. Akuza e katërt ka të bëjë me tentativat e pretenduara për të ndërhyrë në të drejtën e qytetarëve për të votuar dhe për t’u numëruar votat e tyre.

Kjo është hera e tretë që ndaj Trump ngrihen akuza dhe disa ekspertë ligjorë thonë se ky mund të mos jetë rasti më i fortë i ngritur kundër tij. Ai mund të përballet me rreziqe më të rënda ligjor diku tjetër. Por për sa i përket peshës së akuzave, këto janë më seriozet thotë redaktorja e BBC për Amerikën e Veriut, Sarah Smith.

Kjo është hera e parë që ai akuzohet për diçka që ka ndodhur kur ai ishte ende në detyrë, thotë ajo. Dhe ka gjithashtu një ndikim në botën reale të paraqitur në këtë aktakuzë që nuk e kemi parë në rastet e tjera. Edhe pse prokurori i posaçëm Jack Smith nuk e akuzoi Trump për nxitjen e turmës që sulmoi Kapitolin e SHBA-së, prokurori tha se ajo ishte “ushqyer nga gënjeshtra dhe të pavërteta nga i pandehuri”.

Ish-prokurori federal Renato Mariotti i tha programit të BBC-së, “Today” se kjo ishte aktakuza e parë në historinë e SHBA-së që akuzonte një ish-president për sjellje unike për zyrën e tij, me fjalë të tjera “përpjekje për të qëndruar në detyrë dhe për të parandaluar transferimin paqësor të pushtetit”.

Çfarë pritet të ndodhë më pas?

Trump do të paraqitet në gjykatë në Uashington DC të enjten. Nuk është ende e qartë nëse ai do të shfaqet personalisht apo nga distanca. Njeriu që drejton hetimin, këshilltari i posaçëm Jack Smith u zotua të kërkojë një “gjykim të shpejtë”, por nuk është aspak e sigurt se kjo do të ndodhë, për disa arsye.

Ky gjyq do të jetë në garë me çështjet e tjera kundër tij që nuk mund të zhvillohen të gjitha në të njëjtën kohë. Gjithashtu nuk ka gjasa të planifikohet mbajtja për momentet kyçe gjatë zgjedhjeve, siç është Konventa Kombëtare Republikane kur zgjidhet zyrtarisht një kandidat presidencial. Dhe siç thekson z. Mariotti, ka shumë mënyra në sistemin e drejtësisë amerikane për të marrë më shumë kohë për një gjykim. Pra, mbetet mundësia që zoti Trump mund të jetë zgjedhur tashmë president në kohën kur të fillojë gjyqi.

A mund të shkojë Trump në burg apo të kandidojë për president?

Ish-presidenti, tashmë në moshën 77-vjeçare, po përballet me mundësinë e një dënimi të ashpër me burg nëse shpallet fajtor. Gjykatësja e caktuar për çështjen, Tanya Chutkan, është një e emëruar nga Obama, e njohur si një dënuese e ashpër në rastet e tjera të 6 janarit. Trump po përballet gjithashtu me mundësinë për dënime me burg deri në 20 vjet në rastin e dokumenteve të klasifikuara. Sipas ligjit amerikan, asgjë nuk e pengon një individ të kandidojë për një post nëse përballet me akuza penale, apo edhe nëse është në burg. Sigurisht, kjo nuk do të thotë se votuesit do të dëshironin të mbështesin një kandidat të tillë.

Të paktën 2 persona kanë kandiduar më parë për president me dënime penale – kandidati socialist Eugene Debs në 1920, i dënuar për një fjalim kundër luftës në 1918 dhe konspiracisti Lyndon LaRouche, i dënuar për mashtrim, 1 nga tetë kandidimet e të cilit për president në 1992 ishte nga një burg federal në Minesota. Të dy humbën zgjedhjet e tyre.

Sa të mëdha janë problemet ligjore të Donald Trump?

A mund ta falë Trump veten nëse fiton zgjedhjet? Disa analistë kanë sugjeruar se zoti Trump mund të përpiqet të falë veten e tij nëse dënohet dhe më pas fiton zgjedhjet. Ky skenar i mundshëm është i patestuar nga ligji amerikan, që do të thotë se Gjykata e Lartë mund të ketë nevojë të ndërhyjë. Ai gjithashtu mund të përpiqet që rasti të pushohet nëse do të ishte zgjedhur president dhe çështja ishte ende në vazhdim.

Një kandidat rival për nominimin republikan, ish-guvernatori i Arkansas, Asa Hutchinson, i tha rrjetit NBC që të dy skenarët ishin të mundshëm, por tha se një vetëfalje “nuk ishte ajo që synon kushtetuta”. Ai shtoi se një veprim i tillë do të ishte “i papërshtatshëm” dhe “i pahijshëm”. Megjithatë, të paktën një nga rivalët e Trump, Vivek Ramasëamy, është zotuar se do ta falë Trump nëse ai zgjidhet president. Edhe kundërshtari i tij kryesor republikan, Ron DeSantis, i tha CNN se nuk do të ishte “mirë për vendin” që zoti Trump të shkonte në burg. ©BBC,