Nga janari paga minimale 500 euro, eksperti i ekonomisë: Duhet model i balancuar për të gjitha qarqet në vend

Duke nisur nga janari i vitit 2026, paga minimale do të jetë 500 euro. Eksperti i ekonomisë, Flobenc Dilaveri tha në emisionin “Mirëmëngjes Shqipëri” në RTSH se ky është një lajm i mirë për të punësuarit, por një sfidë e madhe për disa biznese dhe sektorë të ekonomisë.

Dilaveri theksoi se kjo rritje do të sjellë përfitime për ata që punojnë ligjërisht, por do të jetë një sfidë për bizneset informale, ku paga nuk deklarohet e plotë.

“Ky standard nuk vendoset vetëm për pagën minimale në sektorin publik por është paga minimale në rang vendi, publik dhe privat. Bizneset do të jenë të detyruara që ta kenë pagën minimale 500 euro. Ky është një lajm i mirë për të punësuarit, por nuk është lajm i mirë për atë pjesë të ekonomisë që është informale dhe për një pjesë të biznesit që punon me paga pjesërisht të deklaruara. Nuk është një lajm i mirë edhe për një pjesë të bizneseve që edhe pse punojnë në formalitet total nuk e kanë fuqinë ekonomike për të shkuar në nivel të tillë të pagës minimale”, tha eksperti.

Një nga shqetësimet kryesore të ekspertit është se rritja e pagës minimale do të sjellë pasoja për bizneset që nuk kanë mundësi ekonomike për të përballuar këtë nivel pagash. Ai argumentoi se një pjesë e madhe e bizneseve, sidomos ato më të vogla, mund të hasin vështirësi në arritjen e nivelit të pagës minimale duke çuar në rritje të çmimeve të produkteve apo shërbimeve në përpjekje për të mbuluar shpenzimet e rritura.

“Sfida më e madhe për ta bërë reale pagën minimale është lufta kundër informalitetit dhe krijimi i një baze sa më të barabartë për bizneset që të kenë mundësi të aplikojnë këtë lloj skeme. Një pjesë e bizneseve është një sfidë e shtuar nga momenti që deklarojmë rritjen e pagës minimale pasi për ta do të rriten shpenzimet. Kur një biznes rrit pagën minimale  tej mundësive të tij, kjo çon në rritjen e çmimit të produkteve. Rritja e pagës minimale, por në varësi të çmimeve që ke krahasohet edhe me konsumin që ti mund të kryesh. Sfidë që me rritjen e pagës por edhe të sigurojmë uljen e çmime që kjo pagë të ofrojë një blerje më të madhe të produkteve pasi do të vijojmë të mbetemi në të njëjtin nivel minimal siç jemi sot”, u shpreh Dilaveri.

Eksperti i ekonomisë theksoi se është e rëndësishme që Shqipëria të marrë në konsideratë një model më të balancuar për pagën minimale, ku mund të merrte parasysh dallimet rajonale.

“Vetëm 22 vende të BE ndjekin këtë model të një page minimale, por në Shqipëri do kishte një vlerë më shumë nëse ne do të ndiqnin një model page minimale rajonale dhe pastaj të kishim një standard për pagën minimale kombëtare. Të jemi koshient paga që aplikohet në Tiranë apo në një apo dy rrethe të mëdha nuk është e njëjtë me pagën që mund të aplikohet në qytete më të vogla. Nëse do vijmë në të njëjtin shtrat për të gjitha bizneset, normalisht që për ta do ketë një vështirësi. Kryesorja në ekonominë tonë është pjesa e ekonomisë informale e cila nuk arrin të lejojë që benefitet e saj të merren nga të gjithë të punësuarit në sektorin privat”, u shpreh ai.

Një tjetër problem që eksperti vuri në dukje është ekonomia informale, e cila ka ndikim të drejtpërdrejtë në kontribueshmërinë për sigurimet shoqërore dhe pensionet.

“Nëse dikur kishim 11 individë që kontribuonin për pensionin e një qytetari sot raporti është 1 me 1.2 dhe këtu ka ndikuar informaliteti në bujqësi që ka qenë vitet e shkuara. Kemi të rinj që largohen në momentet kur duhet të fillojnë të kontribuar. Ka një përgatitje nga qeveria në momentin kur deklarohet rritja e pagës minimale dhe është programuar të përballohet. Bujqësia është sektori më informal në vend dhe do vijojë të jetë i tillë nëse nuk krijomë politika atraktive më shumë se sa detyruese ndaj fermerëve për t’i detyruar ata që të kuptojnë se e ardhmja e tyre është formaliteti dhe jo puna individualisht ku nuk paguajnë sigurime shoqërore dhe nuk mendojnë për të ardhmen e tyre, por vetëm për përfitimin e momentit”, përfundoi ai.