Progres raporti për Shqipërinë, KE vlerëson punën e SPAK, porosia: Vitin e ardhshëm forconi hetimin ndaj zyrtarëve të lartë

Shqipëria ka bërë progres në luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar. BE vlerëson punën e SPAK në progres raportin për vitin 2024, duke evidentuar se politikanë apo zyrtarë të lartë janë në hetim ose të dënuar.

“SPAK, i përbërë nga Prokuroria e Posaçme, Byroja Kombëtare e Hetimit dhe gjykatat kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, ka vazhduar të japë rezultate të mira në hetim, ndjekje penale dhe dënime në rastet e korrupsionit të nivelit të lartë, duke përfshirë edhe ato që përfshijnë politikanë dhe zyrtarë të nivelit të lartë si raste që përfshijnë mbrojtjen e interesave financiare të BE-së.

Kapaciteti i SPAK në hetimet financiare është rritur dhe përdorimi sistematik i hetimeve financiare dhe konfiskimeve të pasurive është përmirësuar. Megjithatë, numri i referimeve në SPAK nga autoritete të tjera ka rënë. Organet e tjera të ngarkuara me luftën kundër korrupsionit, veçanërisht Prokuroria e Përgjithshme dhe policia e shtetit, ende përballen me sfida në zbulimin dhe efektivitetin hetimin e korrupsionit”, thuhet në raport.

Mbi porositë për 2025, është edhe forcimi i hetimi ndaj zyrtarëve të lartë.

“Në vitin e ardhshëm, Shqipëria duhet:
→ të forcojë hetimin, ndjekjen penale, gjykimin dhe dënimin përfundimtar për rastet e korrupsionit, veçanërisht në nivel të lartë, duke përfshirë konfiskimin përfundimtar të aseteve kriminale të ardhura nga veprat penale të lidhura me korrupsionin, dhe rritja e referimeve proaktive të institucioneve ligjzbatuese ndaj SPAK-ut;
→ të miratojë dhe zbatojë në mënyrë efektive strategjinë kundër korrupsionit dhe planet shoqëruese të veprimit, duke përfshirë vlerësime gjithëpërfshirëse të rrezikut për sektorët vulnerabël, të zbatohen në mënyrë efektive plane veprimi për integritetin në ato institucione shtetërore më të prirura ndaj korrupsionit, siç është Agjencia e Kadastrës dhe adresojnë plotësisht rekomandimet e Grupit të Këshillit të Evropës të shteteve kundër korrupsionit (GRECO);
→ bëjnë kontrollet e deklarimit të pasurisë më efikase duke rishikuar kufijtë administrativë të
mandatin e ILDKPKI dhe sigurimin e publikimit të të gjitha deklaratave të pasurisë online”, thuhet në raport.

Po ashtu, në progres raport,  vlerësohet puna e institucioneve të vettingut. BE thotë se përmbyllja e vettingut në shkallë të parë do jetë një moment historik në luftën kundër korrupsionit në gjyqësor.

“Përfundimi i afërt i verifikimit të të gjithë gjyqtarëve dhe prokurorëve në shkallë të parë është një moment historik i madh me ndikim pozitiv në luftën kundër korrupsionit në gjyqësor. Nga më shumë se 798 magjistratë që i janë nënshtruar verifikimit që nga viti 2017 nga 805, deri më tani 56 % janë shkarkuar nga detyra, kryesisht për çështje që kanë të bëjnë me pasuri të pajustifikuara, ose kanë dhënë dorëheqjen. 7 çështje të mbetura deri më 21 tetor pritet të finalizohen me kohë. Është regjistruar një tjetër rezultat i drejtpërdrejtë i vettingut në shtator, teksa KPK-ja i referoi SPAK-ut për ndjekje gjyqësore 19 çështje”, thuhet në raport.