SHBA po përgatitet për një marrëveshje me Turqinë përpara Samitit të NATO-s?!

Vetoja turke për anëtarësimin e Suedisë në NATO pritet të ngrihet brenda pak ditësh, me presidentin amerikan që të martën dhe të mërkurën viziton Vilniusin,

Të martën do të mbahet në Vilniusin, Samiti i NATO-s. Ankaraja ka të ngjarë të përfshihet në ‘pazare të vështira’.

Kërkesa e vazhdueshme e Ankarasë për avionë luftarakë F-16 mbetet. Në orët e fundit, parlamentarët amerikanë me një letër-ndërhyrje drejtuar kreut të diplomacisë amerikane kërkojnë që F-16 të mos përdoren kundër Greqisë. Deputetët po bëjnë thirrje për ngritjen e një mekanizmi mbikëqyrës për të siguruar që Turqia të mos përdorë avionët e rinj luftarakë F-16 për të shkelur sovranitetin grek në Egje. Në letrën e tyre, anëtarët e grupit për çështjet greke në Dhomën e Përfaqësuesve theksojnë se mekanizmi i mbikëqyrjes do të jetë në gjendje të ngrijë, vonojë apo edhe anulojë transferimin e luftëtarëve, në varësi të sjelljes së Turqisë.

Ata theksojnë gjithashtu se në këtë mënyrë Ankaraja nuk do të ndërmarrë veprime që cenojnë interesat e sigurisë kombëtare të SHBA-së dhe unitetin e aleancës së NATO-s. Letra është firmosur nga deputetët Chris Papas, Gus Bilirakis, Frank Palone, John Sarbanis, Dina Titus dhe Nicole Malliotakis.

Më poshtë është letra e kongresmenëve amerikanë drejtuar Blinken

Ne po shkruajmë për diskutimet e raportuara midis Shteteve të Bashkuara dhe Turqisë në lidhje me shitjen e avionëve luftarakë F-16 dhe kompleteve të modernizimit në lidhje me pranimin e Suedisë në NATO.

Nëse një marrëveshje për shitjen e F-16 dhe kompleteve të modernizimit në Turqi është në shqyrtim, ne kërkojmë fuqimisht që çdo marrëveshje përfundimtare të përfshijë mekanizma për të ndalur, vonuar ose tërhequr transferimin e armëve të tilla nëse Turqia angazhohet në veprime që kërcënojnë ose minojnë sigurinë kombëtare të SHBA-së, interesat dhe unitetin e aleancës së NATO-s.
Ndërsa pushtimi rus i Ukrainës ka nxjerrë në pah rëndësinë e unitetit të NATO-s, Turqia ka vazhduar të mbajë peng anëtarësimin e Suedisë në NATO në mënyrë që të marrë F-16 dhe komplete modernizimi nga Shtetet e Bashkuara.

Megjithatë, zyrtarët e Departamentit të Shtetit thuhet se janë takuar kohët e fundit me anëtarë të lartë të Kongresit, të cilët kanë përgjegjësinë për miratimin e shitjeve të armëve, për të siguruar që Kongresi “nuk do t’i anulojë ato nëse ata ndjekin një marrëveshje me Turqinë që do të lidhë shitjen e F-16 me miratimin e Ankarasë për Aderimi i Suedisë (NATO)”. Ne jemi të shqetësuar për këto raporte duke pasur parasysh deklaratat e vazhdueshme të qeverisë se shitjet e F-16 nuk janë të lidhura me pranimin e Suedisë.

Ndërsa bëhet gjithnjë e më e qartë se administrata po përdor çdo mjet që ka në dispozicion për të ushtruar presion ndaj Kongresit dhe palëve përkatëse të interesit për të miratuar shitjen e F-16 dhe kompletit të modernizimit në Turqi, është e domosdoshme që çdo marrëveshje të mbrojë interesat më të gjera të sigurisë së NATO-s dhe jo vetëm anëtarësimin e Suedisë.

Agresioni i Turqisë në rajon , i cili kërcënon vetë “stabilitetin në Egje”, vlera e të cilit është njohur si nga Presidenti Biden ashtu edhe nga Këshilltari i Sigurisë Kombëtare Sullivan në deklaratat e fundit, duhet të ndalet.

Duhet të ketë garanci që përjashtojnë përdorimin e armëve amerikane për të provokuar konflikt brenda NATO-s. Duke pasur parasysh historinë e Turqisë për përdorimin e avionëve amerikanë F-16 për fluturime në Egje dhe për të sfiduar sovranitetin grek, ne bëjmë thirrje për mekanizma që parashikojnë një ndërprerje. Për më tepër, të gjitha sistemet e mbrojtjes të SHBA-së të shitura, të dhëna me qira ose të eksportuara sipas Aktit të Kontrollit të Eksportit të Armëve (AECA) i nënshtrohen monitorimit të përdorimit përfundimtar për të siguruar që marrësi të përputhet me kërkesat e qeverisë së SHBA në lidhje me përdorimin, transportin dhe sigurinë e sistemeve.

(Këto kërkesa) sigurojnë përputhjen me rregullat dhe politikat e SHBA-së për eksportin e armëve.

Pas përfundimit të marrëveshjes, i takon qeverisë së SHBA-së të zbatojë monitorimin e përdorimit përfundimtar siç kërkohet nga ligji i SHBA-së dhe të specifikuar në kushtet e LOA.
Jo vetëm që nuk ka asnjë precedent për vendosjen e kushteve për shitjen e armëve mbrojtëse, por Kongresi tashmë ka shprehur mbështetjen për vendosjen e kushteve për një shitje të tillë. Në Projektligjin e Buxhetit të Mbrojtjes Kombëtare të vitit 2023 (NDAA), Dhoma e Përfaqësuesve miratoi një amendament që do të vendoste kufizime të arsyeshme në aftësinë e qeverisë për të transferuar avionët F-16 dhe kompletet e modernizimit në Turqi.

Kjo dispozitë u miratua nga Kuvendi në baza dypartiake me 73% të deputetëve që votuan pro. Ndërsa ne mirëpresim pauzën aktuale në veprimet destabilizuese të Turqisë në rajon, është e rëndësishme të theksohet se qeveria e Erdogan nuk ka ndryshuar politikën.

Përshtypja se Turqia ka përmirësuar marrëdhëniet me aleaten e NATO-s, Greqinë, përgënjeshtrohet nga fakti se Ankaraja ruan casus belli kundër Athinës.

Turqia vazhdon të posedojë gjithashtu sistemet raketore ruse S-400, blerja e të cilave krijoi bazën për përjashtimin e Turqisë nga programi F-35 në vitin 2019.

Siç u tha më parë në një letër dërguar në nëntor 2021, ekspertët kanë theksuar se Sigurimi i kompleteve të modernizimit nga Turqia mbart rreziqe të ngjashme bashkë-lokimi pasi Turqia ka S-400 ruse.

Sjellja luftarake e Turqisë ndaj Greqisë, një aleat vërtetë i besueshëm dhe demokratik i NATO-s dhe kërcënimi që vjen nga posedimi i vazhdueshëm i S-400 për arkitekturën e sigurisë së NATO-s nuk mund të kalojnë pa u vënë re, ndërsa qeveria konsideron një marrëveshje me qeverinë turke.
Administrata ka një detyrim të sigurojë që F-16-të e furnizuar nga SHBA-të të mos përdoren për të minuar interesat e sigurisë kombëtare të SHBA-së, stabilitetin në Mesdheun Lindor dhe aleancën e NATO-s.

Prandaj, nëse po shqyrtohet një marrëveshje për shitjen e F-16 dhe kompleteve të modernizimit në Turqi, çdo marrëveshje duhet të përfshijë mekanizma të qartë dhe kuptimplotë për të ndaluar, vonuar ose tërhequr transferimin e armëve të tilla nëse Turqia angazhohet në veprime që kërcënojnë ose minojnë shtetasit amerikanë. interesat e sigurisë dhe uniteti i aleancës së NATO-s.

Turneu europian i Bidenit

Sa i përket turneut europian të Bidenit, ai u nis sot për në Mbretërinë e Bashkuar, ku do të takohet me mbretin Charles, përpara se të shkojë në Lituani.

Avioni presidencial amerikan u ngrit nga baza ushtarake në Delaware. Nesër ai do të takohet me Charles III në Kështjellën Windsor për herë të parë që nga kurorëzimi i tij si monark i Mbretërisë së Bashkuar.

Pritet të bisedojnë kryesisht për çështje mjedisore, sipas Shtëpisë së Bardhë. Presidenti amerikan më pas do të takohet me kryeministrin Rishi Sunan në Downing Street. Por fokusi i turneut të Biden është samiti i NATO-s të martën dhe të mërkurën në Vilnius, ku vendet anëtare të Aleancës do të diskutojnë mbështetjen e tyre për Ukrainën kundër pushtimit rus.

Ndërkohë, presidenti shpreson ta përdorë samitin si një mundësi për të bindur Turqinë të heqë veton ndaj anëtarësimit të Suedisë në NATO, por ka thënë se nuk do të dorëzohet ndaj thirrjeve që Ukraina të bashkohet me aleancën. Turneu i tij diplomatik vjen menjëherë pas vendimit shumë të diskutueshëm të Uashingtonit për të furnizuar Kievin me municione, përdorimi i të cilave është i ndaluar nga shumica e anëtarëve të NATO-s, por që SHBA vazhdon të përdorë.